Ο Αββάς Ζωσιμάς κι άλλα μνημεία

Από μικρή σκαφική έρευνα που έγινε λίγο πάνω απ’ την κεντρική πλατεία του χωριού της Τιθορέας (Βελίτσα) το 1960 κατά την ανέγερση ναού στη μνήμη του Αββά Ζωσιμά διαπιστώθηκε η ύπαρξη ερειπίων παλαιοχριστιανικού ναού με ψηφιδωτό δάπεδο που απεικόνιζε τον ζωδιακό κύκλο. Αποκαλύφθηκε επίσης εκτός των άλλων και μαρμάρινη σαρκοφάγος που εκτίθεται σήμερα δίπλα στη νέα εκκλησία του Αββά Ζωσιμά…

Στον Συνέκδημον του Ιεροκλέους μνημονεύεται επίσκοπος «Τιθώρας» (5ος αι. μ.Χ.).

Μερικά μεταβυζαντινά εκκλησάκια κι εξωκλήσια του χωριού έχουν κτισθεί πάνω σε ερείπια αρχαίων ναών και στους τοίχους τους είναι ενσωματωμένες αρχαίες πέτρες με ανάγλυφα σκαλίσματα και επιγραφές:

1. Ο Προφήτης Ηλίας, μονόκλιτο ναΰδριο με καμαρωτή στέγη, βρίσκεται στο νότιο άκρο του χωριού και οι τοιχογραφίες στους εσωτερικούς τοίχους είναι της τεχνοτροπίας του 16ου -17ου αιώνα μ.Χ. Υπάρχει και η χρονολογία ΑΧΙΕ (1615)

2. Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος είναι μονόκλιτη βασιλική με καμαροσκεπή στέγη και χτιστό τέμπλο. Οι τοιχογραφίες του είναι της ίδιας εποχής και τέχνης με εκείνες του Προφήτη Ηλία. Στα δεξιά της εισόδου στην εξωτερική πλευρά είναι εντοιχισμένη παλιά επιγραφή και στο βόρειο τοίχο ανάγλυφη πλάκα με ανθέμια και φύλλα.

3. Στο μικρό εξωκλήσι της Παναγίας είναι εντοιχισμένες δυο αρχαίες επιτύμβιες επιγραφές.

4. Η Αγιαρσαλή είναι ένας ναΐσκος σε δυσπρόσιτη σπηλιά ψηλά στον απόκρημνο βράχο πάνω απ’ το χωριό, όπου κατέφευγαν ερημίτες που διώκονταν. Η θέα από κει πάνω είναι μαγευτική.

Μερικά απ’ τα αρχαία ευρήματα φυλάσσονται σ’ ένα πετρόχτιστο διώροφο σπίτι στην κεντρική πλατεία της Βελίτσας (Τιθορέας), που χάρισε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ο αείμνηστος Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ευάγγελος Δ. Γιαλούρης.

Be first to comment